In dit Heilig Jaar van Barmhartigheid roept Paus Franciscus op om 22 juli weer als feestdag van Maria Magdalena te vieren. Lange tijd in onze kerktraditie werd zij op deze dag slechts herdacht. Blijkbaar vindt paus Franciscus haar van bijzondere waarde voor onze kerk om de oude feestdag van de apostel der apostelen in ere te herstellen.

Vanuit de Congregatie voor de Goddelijke Eredienst en de Regeling van de Sacramenten wordt dit toegelicht namens paus Franciscus: ‘Het besluit past bij de huidige kerkelijke context, die van ons vraagt om dieper te reflecteren over de waardigheid van de vrouw, over nieuwe evangelisatie en over de grootheid van het mysterie van goddelijke barmhartigheid.’  En: ‘Maria van Magdala was de eerste getuige die de Verrezene had gezien en de eerste boodschapper die aan de apostelen de verrijzenis van de Heer had verkondigd. Zij is een voorbeeld voor ware en authentieke geloofsgetuigen die de blijde boodschap van Pasen willen verkondigen.’ Met deze oproep wil de paus de relevantie van die vrouw onderstrepen, die zo’n grote liefde aan Christus heeft getoond en zozeer door Christus lief is geheten.

Wie is Maria Magdalena?

Eigenlijk weten wij over deze leerling van Jezus heel weinig. Zij is niet de zondares waar Lucas het over heeft (Lk 7) !

De stad Magdala is waarschijnlijk de handelsstad Mejdal of Tarichea, in de buurt van Tiberias, aan het meer van Galilea; een streek waar Jezus zeker geweest moet zijn. Het was een stad van ongeveer 40.000 inwoners en gold voor die tijd als de belangrijkste stad aan de westelijke oever van het meer. Het was een rijke en welvarende stad, dankzij de vele handelshuizen en dankzij de visserij. Het was ook een stad waar de Romeinse bezetter zorgde voor angst en repressie. Maria Magdalena leed aan een ernstige geestesziekte (depressies, epilepsie?) en na haar genezing bleef zij Jezus volgen (Lk 8).

Zij heeft leiderscapaciteiten en brengt ook rijkdom in bij de groep van leerlingen. Zij wordt een van de leiders van de eerste Jezus-beweging; zij hoort samen met andere vrouwen bij de eerste twaalf. De vrouwen getuigen als eerste dat Jezus niet dood is, maar dat hij de macht van de dood heeft doorbroken. De vier evangelisten spreken steeds over andere vrouwen, alleen de naam van Maria Magdalena hebben zij allen gemeen. Daarom zou je haar ook wel de kroongetuige kunnen noemen: zij herkent Jezus na zijn dood (Joh 20). Zij stond onder het kruis samen met de moeder van Maria en Maria vrouw van Kleopas (Joh 19). Onder andere daaruit kunnen we afleiden dat zij met Jezus een bijzondere verhouding gehad moet hebben. Of zij ook de vrouw was die Jezus vóór zijn dood zalft, kunnen we niet weten, omdat in de evangelies deze vrouw nergens Maria Magdalena genoemd wordt. Wel krijgt zij als eerste (een vrouw!) de opdracht van Jezus om zijn opstanding te verkondigen.

Maria van Magdala heeft volgens de overlevering ook een evangelie gelezen. Op deze site kunt u meer informatie vinden over dit evangelie en het lezen, althans de pagina’s die bewaard zijn gebleven. Zie Evangelie van Maria Magdalena.

De feestdag van Maria Magdalena is in de kerkelijke traditie van oudsher bepaald op 22 juli. Dat heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat de Romeinen op deze datum een van de belangrijkste feesten van de godin Isis vierden. De traditionele religieuze feesten werden christelijk ingekleurd. Dat betekent ook dat in de eerste eeuwen van het christendom Maria van Magdala een vooraanstaande apostel en heilige vrouw moet zijn geweest, wanneer zo’n belangrijke religieuze feestdag voor haar gereserveerd werd.

Rogier van der Weyden,
Lezende Maria Magdalena, 1438