Gelukkig is de expositie met foto’s van Bertien van Manen in het Stelijk Museum Amsterdam verlengd tot 20 september. Dus was ik alsnog in de gelegenheid om haar prachtige werk te bewonderen. Een aanrader dus. Ook had ik een goede tip gekregen. Je kunt een rondleiding van de kunstenaar zelf krijgen via de gratis audiotoer. De toelichting die zij geeft bij foto’s verdiept haar werk zeker.

Inkleding, Oirschot, 1983

In 1985 zag ik voor het eerst foto’s van Bertien van Manen. Samen met fotografe Catrien Ariëns bracht zij het fotoboek Dienstmaagd des Heren? Vrouwen in de katholieke kerk in Nederland uit. Op de expositie zijn nog een handvol foto’s uit dit gedenkwaardige boek te zien. Onder andere deze foto van een Inkleding in het Karmel klooster van Oirschot. Zij fotografeerde de zusters op een heel zuivere manier. Zij wil geen sensationele beelden maken. Zij brengt het ‘puur’ in beeld. Dat is niet makkelijk, want een fotograaf wil vaak meer laten zien. Iets wat bijzonder is, opvalt of eruit springt. Dat doet Bertien van Manen nu juist niet. Zij legt het gewone vast.

Griekse vrouw hangt de was op, Tilburg, 1977

Turks feest, Rotterdam,1977

Bertien van Manen kreeg in Nederland bekendheid door haar eerste fotoboek, Vrouwen te gast uit 1979. Het gaat over het isolement van gastarbeidersvrouwen in Nederland. Zij slaagt erin het vertrouwen van de vrouwen te winnen en mag hen zowel op het werk als in de intimiteit van hun eigen huis fotograferen.  In de audiotoer vertelt zij hoe dat haar lukte. Ook hier maakt zij geen sensationele fotobeelden, maar een bijna serene verbeelding van haar alledaagse werkelijkheid. Door deze heldere en onvervalste weergaven krijgen haar beelden diepgang. Dat is haar vakvrouw-schap: het gewone zo ongekunsteld laten zien, dat het mij juist diep raakt.

Wat ik minder van haar kende, zijn de talloze fotowerken die zij in Rusland, Hongarije en China maakte. Wat is het leven van gewone mensen toch wonderlijk…

Odessa, Puskin street 55, 1991